सौंदर्याचे मापदंड बदलायला हवेत

फेअर अँड लव्हलीची जाहिरात आपण लहानपणापासून पाहत आहोत. फेअर अँड लव्हलीची क्रीम लावली की सावळा वर्ण असलेली व्यक्ती काही दिवसांत गोरी होती असा त्या जाहिरातीचा अर्थ आहे. गेली कित्येक वर्ष ही जाहिरात आपण पाहत आहोत. या जाहिरातीला भुलून लाखो लोक या क्रीमचा वापर करतात. प्रत्येक घरात ही क्रीम वापरली जाते. पण ही क्रीम वापरल्याने कोणी सावळ्या वर्णाची व्यक्ती गोरी झाल्याचे एकही उदाहरण नाही. मध्यंतरी या जाहिरातीवर बंदी आणा अशी जनहित याचिकाही दाखल झाली होती पण ही जाहिरात आणि कंपनीचा दावा कायम होता. पण मागील महिन्यात अमेरिकेत एका कृष्णवर्णीय व्यक्तीला गौरवर्णीय पोलिसांकडून ठार मारण्यात आले तेंव्हा या घटनेचा तसेच वर्णभेदाचा निषेध म्हणून संपूर्ण जगात आंदोलने होऊ लागले भारतातही आंदोलने झाली. या घटनेने अखेर हिंदुस्थान लिव्हर या कंपनीला जाग आली आणि तिने आपल्या फेअर अँड लव्हलीच्या जाहिरातीतून फेअर हा शब्द काढण्याचा निर्णय  घेतला. उशिरा का होईना पण हा निर्णय घेतल्याबद्दल हिंदुस्थान लिव्हरचे अभिनंदन करायला हवे. मार्केटचा फंडा म्हणून त्यांनी ती जाहिरात केली असली तरी त्यामुळे अनेकांची फसवणूकझाली आहे तसेच सावळ्या वर्णाच्या व्यक्तींच्या मनात एकप्रकारचा न्यूनगंड निर्माण  झाला आहे.  आपल्याकडील लोकांना गोऱ्या रंगाचे पूर्वीपासून आकर्षण आहे. खरंतर आपला देश हा सावळ्या रंगांच्या लोकांचा देश आहे. युरोपियन लोक तर आपल्याला सरळ सरळ ब्राउन किंवा ब्लॅक सुद्धा म्हणून मोकळे होतात. इंग्रज तर आपल्याला ब्लॅक इंडियन म्हणून हिनवत होते. इंग्रज गेले पण आपल्याला गोऱ्या रंगाचे वेड लावून गेले आजही हे वेड कमी व्हायला तयार नाही. गोरं म्हणजेच सुंदर असा समज आपल्याकडे आढळतो म्हणूनच  लग्नासाठी मुलांची पहिली अट असते ती म्हणजे मुलगी गोरी हवी. त्यामुळे सावळ्या वर्णाच्या अनेक मुलींची लग्ने लवकर जमत नाही ही आपल्या देशातील वास्तविकता आहे. गोऱ्या रंगांना आपल्याकडे इतके अवास्तव महत्व दिले जाते की सावळ्या रंगांच्या मुलांमुलींना आपल्यात काही उणीव आहे असे वाटू लागते. खरंतर सावळ्या रंगावर फीचर्स जास्त उठून दिसतात. पण आपल्याकडे गोऱ्या रंगाची इतकी क्रेझ आहे की लोक आपल्या त्वचेचा रंग उजळण्यासाठी खूप प्रयत्न  करतात.  फेअर अँड लव्हली क्रीम लावणे हा त्याचाच एक भाग. वास्तविक फेअर अँड लव्हलीची जाहिरात हा मार्केटचा फंडा होता त्याचा आणि गोरेपनाचा काही संबंध नव्हता हे आतातरी लोकांनी लक्षात घ्यावे. त्वचेच्या सौंदर्यापेक्षा मनाचे सौंदर्य महत्वाचे आहे.  त्यामुळेच काळा, सावळा, गोरा हे केवळ रंग आहेत त्याचा माणसाच्या दिसण्याशी  आणि बुद्धिमत्तेशी काही संबंध नाही. तसे असते तर एकही कृष्णवर्णीय मुलगी सौंदर्य स्पर्धेत पहिली आली नसती. मिस युनिव्हर्स व मिस इंडिया यासारख्या सौंदर्याच्या मापदंड असणाऱ्या स्पर्धा अनेक कृष्णवर्णीय मुलींनी जिंकल्या आहेत. भारतीय लोकांनी आतातरी सौंदर्याचे आपले मापदंड बदलायला हवेत. लोकांनी आतातरी हे मनापासून  स्वीकारायला हवे

- श्याम बसप्पा ठाणेदार

 दौंड जिल्हा पुणे